Papieren handdoeken versus katoenen handdoeken: wat is beter voor het milieu?

De keuze tussen papieren en katoenen handdoeken is er vaak een van comfort en handgevoel, maar er spelen zeker ook nog andere factoren. Naast bijvoorbeeld hygiëne gaat het ook om de milieu-impact. Zowel papieren handdoeken als katoenen handdoeken hebben, net als andere producten, een impact op het milieu. Bij welke van de twee dit het grootste is, is afhankelijk van verschillende factoren. De uiteindelijke impact hangt namelijk sterk af van hoe de materialen worden geproduceerd, gebruikt en verwerkt.

Katoen: een verontreinigende grondstof met potentieel voor verduurzaming

Katoen staat bekend als een van de meest vervuilende landbouwgewassen. De teelt ervan vereist grote hoeveelheden water en bestrijdingsmiddelen, wat leidt tot milieuproblemen. Denk hierbij aan bodemuitputting, watervervuiling en een hoge ecologische voetafdruk. Volgens sommige schattingen is er ongeveer 10.000 liter water nodig om 1 kilogram katoen te produceren. En dat is nog maar het begin! Want dan moet het nog worden getransporteerd en verwerkt.

Er bestaat wel zoiets als biologisch katoen, wat een duurzamer alternatief is. Bij de teelt van biologisch katoen worden geen synthetische pesticiden of kunstmest gebruikt, wat de impact op het milieu aanzienlijk verlaagt. Bovendien is de waterefficiëntie vaak hoger, doordat boeren regeneratieve landbouwtechnieken toepassen. Biologisch katoen is echter wat duurder. Ook andere grondstoffen zijn aan een opmars bezig, bijvoorbeeld handdoeken op basis van bamboe.

Papieren handdoeken: grote duurzaamheidsverschillen

De milieu-impact van papieren handdoeken is sterk afhankelijk van verschillende factoren, zoals het type papier en de manier waarop de handdoekjes worden geproduceerd. FSC-gecertificeerd papier is bijvoorbeeld afkomstig van duurzaam beheerde bossen en biedt een duurzamere keuze dan standaard papier. Dit certificaat garandeert dat het hout op een verantwoorde manier is verkregen. Verder moet ook worden gekeken naar het aantal lagen. Dikke, meerlagige handdoeken zijn comfortabeler, maar verbruiken meer grondstoffen en energie. Dunner papier kan even effectief zijn met een minder grote ecologische impact.

Ongebleekt papier is dan weer milieuvriendelijker, omdat er minder chemische stoffen nodig zijn om het product wit te maken. Verder speelt ook het type handdoek een rol. Moderne handdoekdispensers in combinatie met de juiste plooi helpen verspilling te voorkomen. Daarnaast speelt recycling een rol. Als papieren handdoeken na gebruik worden ingezameld en gerecycled, kan hun impact aanzienlijk verminderen. Helaas belanden veel papieren handdoeken nog altijd bij het restafval, waardoor recycling geen optie meer is.

Verspilling versus hergebruik: papier en katoen vergeleken

Bij papieren handdoeken is verspilling een bekend probleem. Vooral op drukke locaties wordt papier vaak gedachteloos gebruikt. Katoenen handdoeken worden dan weer hergebruikt. Toch brengt ook dit nadelen met zich mee: wassen en drogen verbruikt energie en water. De temperatuur waarop je wast en de wasmiddelen die je gebruikt, met of zonder milieukeurmerk, spelen een grote rol op het gebied van de milieubelasting.

Katoenen handdoeken worden thuis over het algemeen minder vaak gewassen, meestal pas na meerdere dagen gebruik. Dit maakt ze energie-efficiënt in huishoudelijke situaties. In restaurants en andere horecagelegenheden worden handdoeken vaak na elk gebruik gewassen, wat de ecologische voordelen deels teniet kan doen.

Andere factoren: levensduur en recycling

De levensduur van een katoenen handdoek speelt een belangrijke rol wat de duurzaamheid betreft. Een kwalitatieve katoenen handdoek kan honderden wasbeurten doorstaan, waardoor de initiële productiemilieukosten zich over een langere periode laten uitsmeren. Papieren handdoeken hebben die luxe niet: ze worden na elk gebruik weggegooid, wat resulteert in een constante vraag naar nieuwe grondstoffen.

Daarnaast hangt de milieubelasting van beide opties ook af van de manier waarop afval wordt verwerkt. Als papieren handdoeken worden ingezameld en gerecycled, kan hun impact aanzienlijk worden verlaagd. Helaas wordt dit in de praktijk niet altijd gedaan, waardoor ze vaak in de verbrandingsoven belanden.

De voordelen van katoen worden nog groter bij herbruikbare katoenen handdoekrollen, speciaal ontwikkeld voor professionele omgevingen. Handdoekrollen van professionele textieldiensten worden na gebruik opgehaald, industrieel gewassen en opnieuw gebruikt. Via recyclingtechnieken kan men tot 90% van het materiaal recyclen, terwijl de afvalproductie aanzienlijk wordt verminderd.

Geen pasklaar antwoord

Over het algemeen worden katoenen handdoeken als duurzamer beschouwd. Het drogen van de handen met katoen zou 48% minder energie verbruiken en 95% minder afval creëren. Dit blijkt onder meer uit een studie die is uitgevoerd in opdracht van de Europese Vereniging voor Textielservices. Toch is het belangrijk om te beseffen dat dit sterk afhankelijk is van het gebruik en de verwerking. Herbruikbare handdoekrollen bieden een uitstekende oplossing voor professioneel gebruik, terwijl duurzame papieren handdoeken in combinatie met het juiste recyclingbeleid ook een goede optie kan zijn.